شاخه‌بندی گفت‌وگو و ابزارهای مشابه در سامانه‌های محبوب هوش مصنوعی
اگر تا به حال از یک مدل زبانی بزرگ برای کاری عمیق‌تر از پرس‌وجوی وضعیت هوا یا یک سؤال بله/خیر استفاده کرده باشید، ممکن است تجربه‌تان به خاطر یک‌مسیره بودن مکالمه خدشه‌دار به نظر برسد. همهٔ مدل‌های محبوب، یا همان «هوش‌های مصنوعی» که بیرون از محافل حرفه‌ای به این نام شناخته می‌شوند، تکرارهای قبلی را در نظر می‌گیرند و این زمینه را در هر پاسخ بعدی لحاظ می‌کنند. اما وقتی دربارهٔ موضوعی پیچیده‌تر تحقیق می‌کنید یا به دنبال چند گزینه بر اساس مجموعه‌ای متغیر از ورودی‌ها هستید، صرفِ آگاهی از بافت کافی نیست: می‌خواهید چند مسیر را بررسی کنید و موضوع را از چندین زاویه ببینید. اینجاست که شاخه‌بندی مکالمهٔ هوش مصنوعی وارد می‌شود.
این قابلیت در ظاهر ساده است: نقطه‌ای مشخص در گفت‌وگو را بردارید، آن را یک «شاخه» بنامید و از همان‌جا دو (یا چند) خط گفت‌وگوی جداگانه را دنبال کنید. مدل‌های زبانی بزرگ مدتی است که در دسترس‌اند — با چند کلیک برای تقریباً هر کاربر عادی — اما شاخه‌بندی مکالمه برای آن‌ها چیز نسبتاً تازه‌ای است. این واقعیت به پیچیدگی ذاتی پیاده‌سازی آن اشاره دارد و تا حدی توضیح می‌دهد چرا برخی توسعه‌دهندگان برداشت‌های خودشان را از این کارکرد اجرا کرده‌اند. ببینیم محبوب‌ترین هوش‌های مصنوعی در این زمینه در حال حاضر (اکتبر 2025) چه ارائه می‌کنند.
قابلیت شاخه‌بندی مکالمه در ChatGPT
ChatGPT را شاید بتوان محبوب‌ترین هوش مصنوعی موجود دانست. با ده‌ها یکپارچه‌سازی، بی‌تردید در جایگاهی است که رهبری بازار را به دست بگیرد. با این حال، OpenAI نخستین شرکتی نبود که شاخه‌بندی مکالمه را به کاربرانش داد؛ این گوگل بود. برای ChatGPT، این قابلیت در 5 سپتامبر 2025 عرضه شد و اگر چیزی درباره‌اش نشنیده‌اید، به این خاطر است که عرضهٔ آن عمداً بی‌سروصدا انجام شد.
شاخه‌بندی مکالمه در ChatGPT این‌گونه کار می‌کند:
- نشانگر را روی هر پیام در یک رشتهٔ ChatGPT ببرید، روی آیکن سه‌نقطه (“More actions”) کلیک کنید؛
- گزینهٔ “Branch in new chat” را انتخاب کنید تا هوش مصنوعی از همان نقطه یک خط گفت‌وگوی جدید منشعب کند.
شاخهٔ تازه ایجادشده کاملاً از بافت آگاه است، اما هرچه پس از نقطهٔ انشعاب در رشتهٔ اصلی بپرسید، در اختیار آن شاخه نخواهد بود. از هر پیام در یک رشته می‌توان چندین شاخه ساخت و هر کدام به‌عنوان یک خط گفت‌وگوی یکتا ذخیره می‌شود.
ویژگی Add to Follow-Up در Perplexity
Perplexity یکی دیگر از بازیگران بزرگ است که هر از گاهی در حوزهٔ هوش مصنوعی مصرفی خبرساز می‌شود. خود را به‌عنوان Answer Machine برندگذاری کرده و واقعاً به این وعده عمل می‌کند: استفاده از آن به جای موتور جست‌وجو تجربه‌ای به‌غایت اعتیادآور است، به‌ویژه با توجه به شیوهٔ شفاف ارائهٔ لینک به منابعی که اطلاعات از آن‌ها می‌آید.
برای تحقیق هم خوب است؛ به‌سرعت از آخرین خبرها آگاه می‌شود و می‌تواند عمیقاً در گنجینه‌های وب کاوش کند. اما دربارهٔ شاخه‌بندی: تا این لحظه Perplexity این قابلیت را به‌صورت مستقیم ندارد، ولی تابع Add to Follow-Up وجود دارد که تا حدی الگوی استفادهٔ مشابهی را تقلید می‌کند:
- بخشی از متنی را که می‌خواهید بیشتر کاوش کنید انتخاب کنید؛
- در منوی زمینه، روی Add to Follow-Up کلیک کنید (خودش ظاهر می‌شود)؛
- دستورالعمل‌هایی را در جعبهٔ پرامپت اضافه کنید (مثلاً “elaborate” به‌عنوان ساده‌ترین مورد).
به این ترتیب چیزی ایجاد می‌کنید که می‌توان آن را یک شاخه دانست؛ گام بعدی‌تان می‌تواند انتخاب بخش دیگری از پاسخ گره (همان پاسخی که از آن شروع به شاخه‌سازی کردید) و درخواست از Perplexity برای عمیق‌تر شدن در همان بخش باشد و بدین‌ترتیب شاخهٔ دیگری بسازید، یا این‌که پرسش مرتبط بعدی را در جعبهٔ پرامپت تایپ کنید. در هر صورت، هوش مصنوعی زمینه را به‌خوبی حفظ می‌کند.
شاخه‌بندی مکالمه در Google Gemini
Google Gemini از فوریهٔ 2025 دارای شاخه‌بندی مکالمه بوده است، اما این قابلیت منحصراً در Google AI Studio در دسترس است. این ویژگی به‌عنوان ابزاری برای توسعه‌دهندگان و کاربران پیشرفته جهت نمونه‌سازی و پالایش جریان‌های کاری عرضه شده است. روند کار بسیار ساده است:
- روی دکمهٔ سه‌نقطه کلیک کنید؛
- در منو گزینهٔ “Branch from here” را انتخاب کنید.
اما نسخهٔ وب معمول Gemini شاخه‌بندی ندارد (در زمان نگارش این مطلب)، هرچند پرسش‌های پیگیری وجود دارند که می‌توان آن‌ها را جایگزینی برای آن در نظر گرفت.
Anthropic Claude: شاخه‌بندی از طریق ویرایش و تولید مجدد
Claude، یکی دیگر از مدل‌های زبانی بزرگ محبوب که به‌عنوان هوش مصنوعی اخلاقی، ایمن و قابل‌اعتماد معرفی می‌شود، دست‌کم از اوایل 2024 دارای قابلیت‌های شاخه‌بندی بوده است. کارکرد آن کمی با ChatGPT و Gemini متفاوت است: هنگامی که پاسخی را دوباره تولید می‌کنید یا پرامپت را ویرایش می‌کنید، یک شاخهٔ جدید ایجاد می‌شود.
اینجاست که، برای مثال، با Perplexity فرق می‌کند: آن هم اجازهٔ ویرایش پرامپت را می‌دهد، اما با این کار پاسخ جدیدی می‌سازد و پاسخ قبلی را پاک می‌کند. Claude همه‌چیز را نگه می‌دارد: ویرایش پرامپت یا صرفاً تولید مجدد پاسخ قبلی، یک شاخه ایجاد می‌کند؛ یعنی پاسخ مذکور ناپدید نمی‌شود.
برای پوشش‌های بیشتر دربارهٔ هوش مصنوعی همراه ما بمانید؛ اگر می‌خواهید مطالب قبلی (مثل مجموعهٔ “AI-based services for all”) را مرور کنید، آن‌ها را زیر برچسب “هوش مصنوعی” پیدا کنید.
